اگر از مرکز سیارۀ خودمان زمین
 به مرکز سیارۀ عطارد خطی خیالی رسم کنیم
 و از مرکز عطارد آن خط را ادامه داده
 و به مرکز سیارۀ زحل برویم
 و بعد نگاه کنیم و ببینیم که
 این سه نقطه همه بر روی یک خط قرار گرفته اند
  در این وضعیت منجّمین میگویند
 سیارۀ عطارد و سیارۀ زحل با هم مقارنه نموده اند.
 یا به جای مقارنه میگویند
 با هم اجتماع کرده اند
  یا با هم اتصال دارند
 و به این وضعیت میگویند
 قران یا اجتماع یا اتصال یا همنشینیِ عطارد و زحل
 و یا مقارنۀ عطارد و زحل
 و یا اقتران عطارد و زحل
 
 إنّ زحل يعطي شدّة النّظر في العواقب؛ ...
 و عطارد النّطق و التّخييل

 در هندسه میتوان با سه نقطه  یک زاویه ساخت
 ما هم میتوانیم
 با سه نقطۀ زمین و عطارد و زحل یک زاویه بسازیم
 کمی دقت میکنیم به وضعیت مقارنه
 در این وضعیت هر سه نقطه بر روی یک خط قرار دارند
 اکنون اگر ما زمین را رأس زاویه فرض کنیم
 اندازۀ زاویه برابر است با صفر درجه
 یا با بیان دیگری میشود گفت
 ما خودمان را رأس زاویه فرض میکنیم
 و به عطارد و زحل میرویم
 و متوجه میشویم زاویۀ ساخته شده صفر درجه است
 و با صفر بودن این زاویه میگوییم
 وضعیت تیر و کیوان وضعیت مقارنه است و
 عطارد و کیوان به یکدیگر «نظرِ مقارنه» دارند.

 

 

أرباب ساعات شب چار شنبه

ساعات شب چار شنبه	ربّ
1	زحل
2	مشتري
3	مرّیخ
4	خورشید
5	زهرة
6	عطارد
7	ماه
8	زحل
9	مشتري
10	مرّیخ
11	خورشید
12	زهرة

 

 

 و للأمور السّماويّة
 في الحوادث الحاصلة في النّفس مدخل عظيم
 لا سيّما السّيارات،
 كما يقال:
 إنّ زحل يعطي شدّة النّظر في العواقب؛
 و المشتري يعطي قوّة الإختيار؛
 و المرّيخ الظّنّ؛
 و الزّهرة الشّوق و العشق؛
 و عطارد النّطق و التّخييل؛
 و القمر الحسّ؛
 و الشّمس تعطي الحرارة الغريزيّة.

 مأخذ کتابی به نام
 « رسائل الشّجرة الإلهيّة في علوم الحقائق الرّبّانيّة »
 تألیف « شمس الدّین شَهرزوری »
 وفات در قرن 7 ه.ق
 

 

 میگویند برج أسد خانۀ شمس است
 و میگویند برج سرطان خانۀ ماه.
 و هر کوکبی خانۀ وبالی دارد.
 خانۀ وبال را چگونه بیابیم؟
 اگر خانۀ کوکب را شمارۀ یک فرض کنیم
 و بعد خانه های کناری را شروع به شمردن کنیم
 و مهمّ نیست از چه سمتی شمارش کنیم
 خانۀ هفتم، خانۀ وبالِ آن کوکب نامیده میشود.

 

حمل	زهرة
ثور	مرّیخ
جوزاء	مشتري
سرطان	زحل
أسد	زحل
سنبلة	مشتري
میزان	مرّیخ
عقرب	زهرة
قوس	عطارد
جدي	قمر
دلو	شمس
حوت	عطارد

 

بیوت وبال

بروج مذکّر و مؤنّث

حمل	مذکّر
ثور	مؤنّث
جوزاء	مذکّر
سرطان	مؤنّث
أسد	مذکّر
سنبلة	مؤنّث
میزان	مذکّر
عقرب	مؤنّث
قوس	مذکّر
جدي	مؤنّث
دلو	مذکّر
حوت	مؤنّث

 

 مأخذ کتاب رسائل إخوان الصّفاء
 ج 1
 ص 134

 

 

 برج سرطان یا خرچنگ برج شمارۀ چار است.
 برج سرطان خانۀ قمر است.
 برج سرطان یک برج آبی است.
 و مؤنّث و سرد و تَر است.
 ماه هم یک کوکب مؤنّث و سرد و تر است.
 بنابراین کوکب ماه و خانۀ سرطان همجنس هستند.
 و به قول شیخ شبستری رحمه الله:
 قمر خرچنگ را همجنس خود دید

 

 

 صور فلکی .
 مجموعه هائی از ستارگان
 که برای شناختن و تمیز آنها
 ستاره شناسان به هر یک نام حیوانی یا چیز دیگر داده اند
 که بیش و کم، آن مجموعه بدان حیوان یا شی ء
 شبیه تواند بود.
 و نزد قدماء صور مزبور چهل و هشت بوده است
 و متأخّران دو صورت بر صور جنوبی افزوده اند
 که مجموع ٥٠ شود
 که برای مزید تمایز جملگی را به سه بخش کرده اند:
 الف - صور شمالی
 و آن ٢١ صورت است
 (1) دُبِّ أَصغَر
 (2) دُبِّ أَکبَر یا عَرّابۀ داود یا گردونۀ داود
 (3) تِنّین یا اژدها
 (4) کیکاوس یا قیقاوس یا ملتهب
 (5) عواء یا بقار یا گاوچران یا طاردالدّب یا
 حارس الشّمال یا حارس السّماء یا صیّاح
 (6) فُکه یا اکلیل شمالی یا کاسۀ درویشان یا قصعةالمساکین
 (7) الجاثی علی رکبتیه یا راقص
 (8) شلیاق یانسر واقع یا دیگ پایه یا چنگ رومی یا اثافی
 (9) دجاجه یا اوزالعراقی
 (10) ذات الکرسي یا خداوند کرسي
 (11) برشاوش یا حامل رأس الغول یا سوار یا فرساوس
 (12) ممسک الاعنه یا صاحب المعز
 (13) حوا
 (14) حیه
 (15) تیر یا سهم
 (16) عقاب یا نَسرِ طائِر یا شاهین
 (17) دلفین
 (18) قطعة الفرس یا فرس أوّل یا اسب کوچک
 (19) فرس أعظم یا فرس ثاني
 (20) مرأة المسلسلة
 (21) مثلّث یا سه سو.
 ب - صور منطقه یا بروج
 و آن دوازده صورت است
 (1) حَمَل یا بره
 (2) ثَور یا گاو یا گاو پروین
 (3) جوزاء یا توأمان یا دوپیکر
 (4) سرطان یا خرچنگ
 (5) أسد یا شیر
 (6) سنبلة یا خوشه یا عذراء
 (7) میزان یا ترازو شاهین یا ترازو
 (8) عقرب یا کژدم
 (9) قوس یا رامی یا کمان
 (10) جَدي یا بزغاله
 (11) دلو یا ساکب الماء
 (12) حوت یا حوتین یا دو ماهی .
 پ - صور جنوبی و آن هفده صورت است
 (1) قیطس
 (2) جبّار
 (3) نهر اردن یا نهر یا جوی
 (4) ارنب یا خرگوش
 (5) کلب أکبر یا کلب الجبّار یا سگ کلان
 (6) کلب أصغر یا کلب مقدّم یا سگ کوچک
 (7) شجاع
 (8) سفینة
 (9) باطیه یا معلف
 (10) غراب
 (11) قنطوروس یا سنطوروس
 (12) سبع یا ذئب
 (13) مجمرة یا آتشدان
 (14) اکلیل جنوبی یا افسر یا قبّه
 (15) حوت جنوبی
 (16) حوض یا ضفیرة الأسد یا شعر بر نیکی یا
 هلبه یا ذات الشّعور
 (17) انطونیوس .

 

 

 القمر يدور في البروج في كلّ سنة عربية اثنتي عشرة مرّة،
 في كلّ شهر مرّة،
 و يقيم في كلّ برج يومين و ثلثا،
 و في كلّ منزل يوماً و ليلة،
 و في كلّ درجة ساعتين بالتّقريب، ...

 

 

 

 چون برج عقرب یک برج سرد و تر محسوب میشود
 و کوکب قمر همچنین یک کوکب سرد و تر محسوب میشود
 میگویند کوکب ماه و برج عقرب با هم همجنس هستند.
 همچنین برج عقرب و کوکب قمر
 هر دو ماده یا مؤنّث هستند.

 

أرباب ساعات روز سه شنبه

ساعات روز سه شنبه	ربّ
1	مرّیخ
2	خورشید
3	زهرة
4	عطارد
5	ماه
6	زحل
7	مشتري
8	مرّیخ
9	خورشید
10	زهرة
11	عطارد
12	ماه

 

 

 برج عقرب برج هشتم است.
 یک برج آبی است.
 یک برج مؤنّث است.
 یک برج سرد و تَر است.
 
 همچنین قمر یک کوکب مؤنّث است.
 یک کوکب سرد و تَر است.

 

أرباب ساعات شب سه شنبه

ساعات شب سه شنبه	ربّ
1	زهرة
2	عطارد
3	ماه
4	زحل
5	مشتري
6	مرّیخ
7	خورشید
8	زهرة
9	عطارد
10	ماه
11	زحل
12	مشتري

أرباب ساعات روز دو شنبه

ساعات روز دو شنبه	ربّ
1	ماه
2	زحل
3	مشتري
4	مرّیخ
5	خورشید
6	زهرة
7	عطارد
8	ماه
9	زحل
10	مشتري
11	مرّیخ
12	خورشید

 

Apparent magnitude
(mag)
(m)

	کوکب	Max mag
1	آفتاب	26.74-
2	ماه	12.92-
3	زهرة	4.89-
4	مشتري	2.94-
5	مرّیخ	2.91-
6	عطارد	2.45-
7	زحل	0.49-
8	اورانوس	5.32+
9	نپتون	7.78+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

النَّظَر

نظر

 عند المنجّمين
 كون الشّيئين على وضع مخصوص في الفلك‏.
 [کشّاف إصطلاحات الفنون و العلوم محمّد عليّ تهانوي]

 

  بودنِ دو شيء است بر وضعِ خاصّ در فلک.
 [لغت نامۀ مرحوم دهخدا]

Aspect

A prescribed angle
.between two planets

 

أوتادِ أربعة

الأوتادُ الأربعة

 
 أوتادِ أربعة :
 در اصطلاح منجّمین عبارتند از :
 (1) طالع ،
 (2) غارِب ،
 (3) وَتَدُ السَّماء ،
 (4) وَتَدُالأَرض .
 خانۀ أوّل و چهارم و هفتم و دهمِ زایجه را گویند.
 [لغت نامۀ مرحوم علّامه دهخدا]

 

 محاق

 

 المُحاق : آخِرُ الشَّهرِ، إِذا انمَحَقَ الهِلال فَلَم يُرَ .
 [در لغت نامۀ «العین»]
 

 آخر ماه؛
 یا سه شب اخیر از ماه
 یا آخر ماه
 که قمر در آن پنهان باشد
 نه در بامداد آن به نظر آید
 و نه در شبانگاه آن .
 [در لغت نامۀ مرحوم علّامه دهخدا]

 

 

ابن تصویر نمایشگر باور إنسان گذشته است
دربارۀ زمین و آسمان و أجرام سماوي

أسامي بروج

حمل	ARIES
ثور	TAURUS
جوزاء	GEMINI
سرطان	CANCER
أسد	LEO
سنبلة	VIRGO
میزان	LIBRA
عقرب	SCORPIO
قوس	SAGITTARIUS
جدي	CAPRICORN
دلو	AQUARIUS
حوت	PISCES

أسامي بروج دوازده گانه و معانی آنها به فارسی

حمل	بره
ثور	گاو نر
جوزاء	گوسپند سیاه که میان آن به سپیدی زند
سرطان	خرچنگ
أسد	شیر
سنبلة	خوشۀ گندم
میزان	ترازو
عقرب	کژدم
قوس	کمان
جدي	بزغاله
دلو	آنچه بدان آب کشند
حوت	ماهی

 زمین با چه سرعتی به گرد خورشید دوران میکند؟
 سرعت خطّیِ متوسّطِ
 گردش زمین حول خورشید چقدر است؟

km/s	29.78
km/min	1,786.8
km/h	107,208

Average orbital speed

 

 قبلاً گفته شد که قدماء فکر میکردند که
 آسمان یک جسم قابل لمس به شکل کره است.
 تصوّر میکردند آسمان یک سقف کروی است.
 همچنین میپنداشتند که این جسم کروی متحرّک است.
 و حرکتش دورانی است.
 اکنون میپرسیم
 مرکز این کره کجاست؟
 وسؤال میکنیم این کره حول چه چیزی دوران میکند؟
 جواب سؤال اوّل این است که
 مرکز آسمان همین زمین است که
 انسان بر رویش زندگی میکند.
 این جواب را بیان دیگری نیز هست.
 میشود اظهار کرد که مرکز کرۀ آسمان خود انسان است .
 به این کرۀ فرضی میگویند
 کرۀ آسمان یا کرۀ سماوی یا
 قُـبّۀ سماویة یا
 Celestial sphere

 

 

 

 آری همۀ اجرام سماوی در این کرۀ سماوی قرار دارند.
 و هر آنچه در آسمان است به دور زمین و به دور انسان
 که در مرکز این کره واقعند میگردد.
 حال میتوانیم بفهمیم چرا مردم قدیم به آسمان میگفتند:
 گنبد و چرخ و گردون و فلک.

 خبـــــــــــــر داری که سیّاحانِ أفلاک
 چــــــــــــــــرا گَردَند گِردِ مَرکزِ خاک
 در ایـــن مِحرابگه معبودشان کیست؟
 وز این آمد شدن مقصودشان چیست؟
 چه میخواهند از ایـــن مَحمِل کشیدن؟
 چه میجویند از ایـــــــن منزل بریدن؟
 
 این أبیات زیبا سرودۀ حکیم نظامی گنجوی است که
 وفاتشان در قرن ششم ه.ق است رحمة الله علیه و
 نشانگر باور و إعتقاد مردم آن زمانه در بارۀ آسمان
 که این آسمان و هر چه در آن هست
 همه به دور زمین پیوسته در حال گردش و آمد وشد هستند.
 أمّا جنس آسمان از چیست؟
 ...
 

 

الشِّعرَی الیَمانیَّة
شِعرایِ یَمانیّة
شِعرایِ یَمانیّ
شِعرایِ عَبور
عَبور
الشِّعرَی العَبور
الشِّعری
شِعری
شَباهَنگ
ستارۀ سحری
SIRIUS

 

کوکبی است روشن از قَدرِ أوّل
در صورت فلکی «کلب اکبر»،
  نام درخشان ترین ثوابت آسمان ما است

 

Orbital period

  چه مقدار زمان لازم است
 تا سیّارۀ زهرة یک بار دور شمس بگردد ؟

 225 شبانه روز طول میکشد تا
 سیّارۀ ناهید یک مرتبه به دور خورشید بگردد .

 

225d

 

 

 

 إذا ولد مولود
 أو
 حدث أمر من الأمور،
 فلا بدّ من أن تكون في تلك اللّحظة
 درجة طالعة من أفق المشرق.
 فمن تلك الدّرجة إلى تمام ثلاثين درجة فما يتلوها،
 يسمّى طالع بيت الحياة،
 سواء كانت تلك الدّرج من برج واحد
 أو
 من برجين؛
 و من تمام ثلاثين درجة إلى تمام ستّين درجة
 يسمّى الثّاني بيت‏ المال‏؛
 و إلى تمام تسعين درجة
 يسمّى الثّالث بيت الإخوة؛
 و إلى تمام مائة و عشرين درجة
 يسمّى الرّابع بيت الآباء؛
 و إلى تمام مائة و خمسين درجة
 يسمّى الخامس بيت الأولاد؛
 و إلى تمام مائة و ثمانين درجة
 يسمّى السّادس بيت الأمراض؛
 و إلى تمام مائتين و عشر درجات
 يسمّى السّابع بيت الأزواج؛
 و إلى تمام مائتين و أربعين درجة
 يسمّى الثّامن بيت الموت؛
 و إلى مائتين و سبعين درجة
 يسمّى التّاسع بيت الأسفار؛
 و إلى تمام ثلاثمائة درجة
 يسمّى العاشر بيت السّلطان؛
 و إلى ثلاثمائة و ثلاثين درجة
 يسمّى الحادي عشر بيت الرّجاء؛
 و إلى تمام ثلاثمائة و ستّين درجة
 يسمّى الثّاني عشر بيت الأعداء.

خانۀ یکم	بیت الحیاة
خانۀ دوم	بیت المال
خانۀ سوم	بیت الإخوة
خانۀ چارم	بیت الآباء
خانۀ پنجم	بیت الأولاد
خانۀ ششم	بیت الأمراض
خانۀ هفتم	بیت الأزواج
خانۀ هشتم	بیت الموت
خانۀ نهم	بیت الأسفار
خانۀ دهم	بیت السّلطان
خانۀ یازدهم	بیت الرّجاء
خانۀ دوازدهم	بیت الأعداء

 

 

 بَسائِطِ أربَع :
 مُراد از «بسائط أربع»
 عناصِر خاک و باد و آتش و آب است . 

 

 

 الکیفیّات الأربعة

 

 ...
 بارد  يابس هو الأرض،
 و
 بارد  رطب هو الماء،
 و
 حارّ  رطب هو الهواء،
 و
 حارّ  يابس هو النّار.
  ... 

 

أرباب أیّام و لَیالي

روزها و شبها	رَبّ
شنبه	زحل
شب یکشنبه	عطارد
یکشنبه	خورشید
شب دوشنبه	مشتري
دوشنبه	ماه
شب سه شنبه	زهرة
سه شنبه	مرّیخ
شب چارشنبه	زحل
چارشنبه	عطارد
شب پنجشنبه	آفتاب
پنجشنبه	مشتري
شب جمعه	ماه
جمعه	زهرة
شب شنبه	مرّیخ

رَبّ در اینجا یعنی
مُدَبِّر و مُرَبّي
مالک و صاحب
پادشاه

 

Orbital speed

       
ماه به دور زمین میگردد .

سرعتِ خطّیِ متوسّط گردشِ ماه به دور زمین چقدر است ؟

 

1.022 km/s

1022 m/s

61.32 km/min

3,679.2 km/h